HORMONEN
Hormonen zijn (organisch) stoffen die in klieren wordt gevormd en via het bloed wordt vervoerd om op specifieke plaatsen in het lichaam werkzaam te zijn. Het hormoonstelsel staat heel nauw in verbinding met het zenuwstelsel. Deze 2 stelsels communiceren met elkaar.
Hormonen signaleert het lichaam of er gevaar dreigt, of dat er mogelijk een geschikte partner voor de voortplanting voorbij komt. Of dit niet genoeg is, meet het lichaam ook allerlei ritmes, zoals het dag- en nachtritme, een maandelijkse cyclus en neemt het zelfs seizoenen waar.
Er zijn 2 soorten hormonen:
1: Een groep hormoonklieren waarvan de hormonen vooral de stofwisseling regelen
2: Een groep hormoonklieren waarvan de hormonen een rol spelen bij de voortplanting en het geslacht van de mens.
De functie van hormonen:
Zoals eerder aangegeven worden hormonen door het bloed vervoerd en hebben een specifieke invloed op de werking van organen of weefsels. Daarnaast hebben ze een breed werkterrein en regelen onder andere processen als groei, stofwisseling en voortplanting.Er zijn 16 soorten hormonen, maar ik noem de meeste dominantie ( zie bij disbalans voor de veelgenoemde problemen zorgen zoals acne, haarverlies, gewichtstoename etc etc)
- Cortisol: ook wel stresshormoon genoemd, zorgt ervoor dat wij stress bestendig zijn ( wordt gemaakt in de bijnier). Dit hormoon remt de ontstekingen ( histamine remmer), bepaald dag en nachtritme ( werkt nauw samen met Melatonine hormoon) maar werkt in tegenstelling tot Melatonine voornamelijk vroeg in de ochtend. Ook regelt dit hormoon voorde controle van het bloedsuikerspiegel,
Bij disbalans: bijnier uitputting (burn-out), tekort door medicatie zoals ; prednison ; corticosteroïden; hydrocortison, acne, overbeharing, vermoeid - Insuline: Dit is een hormoon dat de bloedsuikerspiegel in toom houdt.( wordt gemaakt in de alvleesklier).
Bij disbalans: Insuline resistentie( als de werking van insuline niet optimaal is) en uit zich: overgewicht( voornamelijk rond de buik en taille), chronische stress, metabool syndroom, voedsel overgevoeligheid, slecht werkende darmen, diabetes type 2, vermoeidheid, gewrichtsklachten, gedragsverandering, vocht vast houden ( oedeem). - Melatonine: ook wel het slaaphormoon genoemd( wordt aangemaakt in de pijnappelklier). Dit hormoon heeft de belangrijkste functie in ons slaappatroon, het dag- en nacht ritme.
Het zorgt voor het inslapen, doorslapen, lengte van de slaap en…is een goede antioxidant die ons beschermt van tegen overmaat aan vrije radicalen( gifstoffen) in ons lijf. Dit hormoon werkt nauw samen met Cortisol.
Disbalans: Slaapproblemen, verstoord bio ritme - Oestrogeen: Dit hormoon stimuleert vrouwelijkheid, libido en vruchtbaarheid én wordt gemaakt in eierstokken, bijnieren, vetweefsel en tijdens zwangerschap in de moederkoek (placenta). Oestrogeen huid de huid stevig en soepel, draagt bij aan een gezond libido, stimuleert de werking van serotonine,
Disbalans: oestrogeen dominantie, acne, PMS, depressies. - Testosteron: Dit hormoon komt dus niet alleen bij mannen voor (veel mensen denken dit). De eierstokken en de bijnier zorgen ervoor dat een vrouw ook testosteron aanmaakt en dat dit in kleine hoeveelheden wordt vrijgelaten in de bloedbaan. Dit hormoon stimuleert: haargroei, talgaanmaak, ontwikkeling ( in dit geval ) clitoris( bij mannen penis), zin in seks( libido) en een gezonde huid.
Disbalans: ( stijging of daling) Acne, vergrote clitoris, toename spiermassa, verdieping stem, onvruchtbaarheid. - Oxytocine: Is het hormoon (en tevens neurotransmitter) dat bekend staat als het knuffelhormoon en wordt aangemaakt in de hypothalamus. Dit hormoon komtvrij bij knuffelen, massages en seks ( orgasme)en is de tegenhanger van Cortisol. Het maakt je niet alleen rustig maar zorgt ook voor samentrekking baarmoeder spier bij weeën en seks. Oxytocine heeft ook een werking in de hersenen en kan in de juiste hoeveelheid een fijn en geborgen gevoel geven. Ook vermindert dit hormon stress.
Disbalans: Bij een hoog gehalte kan het ook tot symptomen zoals angsten en vervelende gevoelens leiden. Zo ook het vermijden van sociale interactie, desinteresse ( o,a in seks),conflicten. - Schildklier hormoon: Dit is een hormoon dat aangemaakt wordt in de schildklier. Stimuleert de stofwisseling. Dit hormoon versnelt lichaamsprocessen zoals de doorbloeding, de warmtehuishouding, de darm peristaltiek en de verbranding.
Disbalans: Auto immuunziekten. Zo is er de ziekte van Graves (te snelle schildklier) en de ziekte van Hashimoto (te trage schildklier).
Trage metabolisme, gewichtstoename, lusteloosheid, depressie, verminderde concentratie, obstipatie, haaruitval, spierzwakte, verstoorde menstruatie cyclus, vermoeidheid.
Uit balans!
Ons hormoonstelsel raakt uitbalans door de huidige maatschappij. De belangrijkste signalen die het zenuwstelsel meet zijn steeds minder “natuurlijk” want wij:
- Zijn vaak haastig en gestresst.
- Eten voeding dat steeds verder van de natuur staat.
- Worden meer en meer blootgesteld aan chemische stoffen.
- Bewegen minder.
- Zitten hele dagen in kunstmatig licht.
Het DNA van de mens kan zich helaas niet zo snel aanpassen aan al deze veranderingen. Dit vertaald zich in verstoringen oftewel hormoon disbalans.
Hoe herken je hormoon gerelateerde problemen?
- Heb je ‘love-handles’?
- Kun je niet afvallen?
- Last van een opgeblazen gevoel?
- Heb je PCOS me bijbehorende klachten?
- Heb je opvliegers?
- Heb je energie-dips?
- Ben je neerslachtig?
- Slaap je slecht?
- Vruchtbaarheidsproblemen?
- Kun je je moeilijk concentreren?
- Heb je huidklachten? Broze huid, haar en nagels?
- Heb je een auto-immuunziekte?
- Heb je PMS?
- Heb je overgangsklachten?
- Heb je ( extreme) huidproblemen zoals acne?
Boosdoener STRESS
Stress: Stress verminderen is goed voor je hormonen. En niet alleen voor je hormonen; je hele leven kan er een stuk leuker door worden! Het zenuwstelsel en het hormoonstelsel werken 24 uur per dag samen om het lichaam te helpen met het anticiperen op stress. Er zijn allerlei soorten stressprikkels: Stress kan acuut zijn of chronisch.
Stressprikkels variëren van lichte stress tot levensbedreigende stress. Stressbronnen kunnen zowel in het lichaam ontstaan als daarbuiten.
Twee hormonen werken samen om met stress om te kunnen gaan. Adrenaline reageert snel op acute en sterkte stressprikkels om de zogenaamde fight or flight reactie in gang te zetten.
Cortisol is het tweede stresshormoon dat langzamer reageert op stressprikkels en het werk van adrenaline deels gaat overnemen, waardoor de adrenaline-rush weer getemperd wordt. Beide hormonen zijn van nature perfect ontwikkeld op kortdurende stressbelasting.
Chronische hevige stress in de huidige tijd en maatschappij kan het stress-systeem en de gezondheid echter ondermijnen.
Burn-out (en bijnieruitputting) zijn geen zeldzaamheid meer. Helaas worden de meeste mensen pas ‘wakker’ wanneer stress zijn tol gaat eisen, terwijl dit vaak voorkomen kan worden.
Boosdoener VOEDING
- Alcohol
Het drinken van alcohol kan voor verhindering zorgen van de werking van onze hersenen.
Dit leidt tot verstoring van de hypothalamus en de hypofyse ( waar de belangrijkste hormonen gereguleerd worden). Onze hersenen zin gevoelig en nauwkeurig geprogrammeerd, een kleine verstoring( zoals overmatig alcohol gebruik) kan leiden tot:
Disbalans in de bloedsuikerspiegel.
Het verhogen van de cortisol spiegel waardoor men meer buikvet krijgt , een vervette lever, het metabool syndroom, en het algehele onvermogen goed met stress om te gaan.
- Niet Biologisch voedsel
Veel mensen vinden biologisch voedsel duur, maar besef dat het nog duurder is om je hormonen weer in balans te krijgen.( Denk aan de specialisten die je hiervoor nodig hebt en voedingssupplementen).
Veel van ons voedsel wordt in grote aantallen geproduceerd. Tijdens de productie hiervan worden veel hormonen, antibiotica, PCB’s ( schadelijke stoffen die in verpakkingen voorkomt) en kwik toegevoegd.
Dit zijn allemaal verstorende chemicaliën die onze hormonen oestrogeen en progesteron flink in de war schoppen.
- Suiker
Suiker is de grootste boosdoener van alle hormoon verstorende voeding.
Suiker leidt tot pieken van het hormoon insuline waardoor je behoorlijk ziek of onprettig van kunt gaan voelen. Ons lichaam is tevreden bij een gebalanceerde inname van suiker, eiwitten en vetten en zit niet te wachten op verstorende pieken.
Een gezond lichaam kan heen en weer schakelen tussen het suiker- en vet metabolisme. Wanneer je teveel suiker eet gaat het helemaal mis. Je lichaam heeft het zwaar te verduren met de verwerking van de suikers en kan zich niet bezig houden met een goede hormoon balans. Hierdoor raken je oestrogeen, testosteron en progesteron in de war.
- Wit Brood
Wit brood heeft geen toegevoegde voedingswaarde voor ons lichaam en kan zelfs schade aanrichten aan de hormonen in ons lijf. De gluten in combinatie met suiker kan zorgen voor ontstekingen( of reacties) in ons lichaam en irritatie in de darmen. Dit laatste veroorzaakt stress in onze bijnieren, schildklier en meer. De hypofyse en hypothalamus ( de belangrijkste regelaars van ons hormoon huishouden)kunnen door het eten van wit brood ( gluten en suikers) ernstig ontregelt raken. Hierdoor kunnen klieren en organen minder goed hormonen aanmaken en minder goed werken. Het is een goedwerkend systeem/ cirkel die dus onderbroken wordt en dat is wat wij niet willen.
- Soja
Soja kan schade toebrengen aan het hormoon oestrogeen, omdat het oestrogeen nabootst en daarmee de werking van oestrogeen blokkeert. Ook zorgt het voor dat overige hormonen minder goed werken als gevolg van een verhoogd oestrogeen en afnemend testosteron. Vaak voorkomende problemen bij vrouwen met een verhoogd oestrogeen: onregelmatige menstruatie, niet in staat gewicht te verliezen, stemmingswisselingen, slecht slapen, laag energie niveau. Soja is een van de meest gemodificeerde gewassen. Dit betekend dat het vol zit met giftige pesticiden die kunnen leiden tot hormonale disbalans.
- Zuivel
Dit kan het hormonale evenwicht op verschillende manieren verstoren. Het kan de darmen irriteren en zorgen voor ontstekingen in het lichaam. Acne is ( vaak) het seintje van je lichaam dat het geen zuivel kan verdragen. Melk bevat het groeihormoon IGF- . Een te hoge inname veroorzaakt ontstekingen en een piek in de insuline waardoor de lever nog meer groeihormonen produceert. Dit kan leiden tot diabetes en verhoogde vet in de bloedbaan.